PERANAN PEMBANGUNAN OLEH BNM ADALAH KUNCI KESTABILAN KEWANGAN 
(KAJIAN KES TAN SRI DR ZETI AKHTAR AZIZ)

Tan Sri Dr. Zeti Akhtar Aziz berkhidmat sebagai Gabenor Bank Negara Malaysia (BNM), bermula dari tahun 2000 hingga 2016.

Sepanjang 16 tahun perkhidmatannya, beliau melaksanakan pelbagai dasar dan inisiatif yang bertujuan menggalakkan pembangunan ekonomi dan kestabilan kewangan.

Antara perkara penting yang dilaksana adalah pembaharuan sektor kewangan yang bertujuan untuk memodenkan dan mengukuhkan sistem kewangan Malaysia.

Pembaharuan ini termasuk meliberalisasikan sektor kewangan, meningkatkan rangka kerja kawal selia, dan menggalakkan persaingan pasaran yang lebih besar yang telah menyumbang kepada daya tahan sistem kewangan Malaysia dan keupayaannya untuk menahan kejutan luaran.

Malaysia telah muncul sebagai hab global untuk kewangan Islam apabila beliau memperkenalkan pelbagai langkah untuk mempromosikan perbankan dan kewangan Islam, termasuk terbitan bon Islam (sukuk), penubuhan institusi perbankan Islam, dan pembangunan produk kewangan patuh Syariah. Kejayaan Malaysia dalam kewangan Islam di bawah tempoh beliau telah membantu mempelbagaikan sektor kewangan negara dan menarik pelaburan daripada pasaran Islam di seluruh dunia.

Zeti Aziz juga menekankan kepentingan rangkuman kewangan (financial inclusion) dan berusaha untuk meluaskan akses kepada perkhidmatan kewangan untuk komuniti yang kurang mendapat perkhidmatan kewangan di Malaysia dengan melancarkan inisiatif untuk menggalakkan celik kewangan, meningkatkan akses kepada kredit untuk perusahaan kecil dan sederhana (PKS), dan membangunkan program kewangan mikro untuk memperkasakan individu dan usahawan berpendapatan rendah. Usaha ini membantu menggalakkan pertumbuhan ekonomi inklusif dan mengurangkan kemiskinan di Malaysia.

Satu daripada sumbangan beliau adalah mempromosikan kerjasama serantau dan integrasi dalam sektor kewangan dengan aktif di mana beliau memainkan peranan utama dalam inisiatif seperti Komuniti Ekonomi ASEAN (AEC) dan rangka kerja kerjasama ASEAN+3 (ASEAN ditambah China, Jepun dan Korea Selatan). Usaha ini bertujuan untuk meningkatkan kestabilan kewangan, memperdalam pasaran kewangan serantau, dan memupuk pembangunan ekonomi di seluruh Asia Tenggara.

Beliau juga berjaya menguruskan krisis kewangan dengan bijak dan menunjukkan kepimpinan yang mantap semasa krisis kewangan, termasuk krisis kewangan Asia pada akhir 1990-an dan krisis kewangan global pada 2008. Beliau melaksanakan langkah-langkah untuk menstabilkan sistem kewangan Malaysia, termasuk kawalan modal semasa krisis kewangan Asia dan dasar monetari dan fiskal yang proaktif semasa krisis kewangan global. Tindakan ini membantu mengurangkan kesan kejutan luaran terhadap ekonomi dan pasaran kewangan Malaysia.

Penulis mendapati Tan Sri Zeti telah berjaya memainkan peranan pembangunan dalam mengembangkan ekonomi melalui pelbagai mekanisme yang tersendiri. BNM telah berjaya mempengaruhi peruntukan kredit dalam ekonomi dengan menetapkan dasar yang menggalakkan pemberian pinjaman / pembiayaan kepada sektor tertentu yang dianggap kritikal untuk pembangunan ekonomi, seperti perusahaan kecil dan sederhana (PKS), pertanian atau projek infrastruktur melalui program pinjaman / pembiayaan bersasar, subsidi kadar faedah / keuntungan atau insentif kawal selia.

BNM juga telah menumpukan perhatian kepada inisiatif rangkuman kewangan yang bertujuan untuk meluaskan akses kepada perkhidmatan kewangan untuk populasi yang kurang mendapat perkhidmatan. Dengan memupuk akses yang lebih besar kepada perkhidmatan kredit, simpanan dan pembayaran, bank pusat membantu memperkasakan individu dan perniagaan untuk mengambil bahagian dengan lebih sepenuhnya dalam ekonomi, dengan itu merangsang pertumbuhan dan mengurangkan kemiskinan.

Selain itu, penulis melihat BNM berjaya memudahkan inovasi dan keusahawanan dengan menyediakan pembiayaan atau mewujudkan keadaan yang menggalakkan untuk permulaan niaga dan usaha niaga inovatif yang melibatkan inisiatif penyelidikan dan pembangunan, memupuk kerjasama antara institusi kewangan dan firma teknologi.

BNM telah memainkan peranan dalam membiayai projek infrastruktur yang penting untuk pembangunan ekonomi, seperti rangkaian pengangkutan, sistem tenaga dan infrastruktur telekomunikasi melalui perkongsian dengan kerajaan, bank pembangunan atau pelabur sektor swasta, menyediakan pembiayaan atau jaminan untuk menyokong pelaburan infrastruktur.

Yang paling utama adalah kestabilan pasaran kewangan diperhebat dengan menggalakkan keyakinan pelabur dengan mewujudkan persekitaran yang kondusif untuk pelaburan dan pertumbuhan ekonomi. Melalui langkah dasar monetari dan campur tangan bijak dalam pasaran kewangan, BNM telah membantu mengurangkan ketidaktentuan dan menyokong asas pelaburan jangka panjang.

Pembangunan kapasiti dan inisiatif pembangunan institusi yang bertujuan untuk mengukuhkan sektor kewangan dan meningkatkan tadbir urus ekonomi juga diberi perhatian serius oleh BNM. Ini melibatkan penyediaan bantuan teknikal, program latihan, dan inisiatif perkongsian pengetahuan untuk menambah baik rangka kerja kawal selia, amalan pengurusan risiko dan infrastruktur kewangan.

Penubuhan IBFIM, INCEIF, ISRA, CIIF, ASAS, FAA, ABS dan AICB adalah beberapa initiatif beliau dalam pembinaan kapasiti bakat wargakerja sektor kewangan Islam.

Secara keseluruhannya, di bawah kemudi Tan Sri Zeti, BNM telah berjaya memainkan peranan penting dalam memupuk pembangunan ekonomi dengan menggalakkan rangkuman kewangan, menyokong inovasi, memudahkan pelaburan infrastruktur, menstabilkan pasaran kewangan dan membina kapasiti institusi. Dengan memanfaatkan instrumen dasar monetari, pihak berkuasa kawal selia dan kepakaran mereka, bank pusat boleh menyumbang kepada pertumbuhan ekonomi yang mampan dan inklusif.

Bagi penulis, zaman di era 2020an, telah timbul beberapa cabaran untuk BNM dalam memainkan peranan pembangunan dalam usaha mengembangkan ekonomi. Salah satu cabaran adalah berlaku risiko "mission creep", di mana tumpuan bank pusat pada objektif pembangunan mungkin bercanggah dengan mandat utama dalam kestabilan harga dan keberkesanan dasar monetari. Meneruskan matlamat pembangunan jika tanpa mengambil kira mandat sebegini dilihat akan menjejaskan kebebasan dan kredibiliti BNM.

BNM dilihat menghadapi kekangan sumber dalam melaksanakan peranan pembangunan mereka dengan berkesan. Ini boleh termasuk sumber manusia yang terhad, kepakaran atau pembiayaan untuk inisiatif yang bertujuan menggalakkan rangkuman kewangan, menyokong inovasi atau membiayai projek infrastruktur.

Penulis juga bimbang berlakunya tekanan atau campur tangan politik dalam membuat keputusan BNM yang boleh menjejaskan keupayaannya untuk mencapai objektif pembangunan secara saksama dan bebas. Pencarian keuntungan jangka pendek berbanding matlamat pembangunan ekonomi jangka panjang, akan membawa kepada hasil dasar yang tidak optimum atau ketidakseimbangan makroekonomi.

Dari sudut ekonomi, penglibatan berlebihan BNM dalam aktiviti pembangunan mungkin boleh menghalang inisiatif dan inovasi sektor swasta. Jika bank pusat menjadi penyedia kredit atau pelaburan yang dominan dalam sektor tertentu, ia mungkin tidak menggalakkan penyertaan sektor swasta dan menghalang peruntukan sumber yang dipacu pasaran.

Secara keseluruhannya, tempoh Tan Sri Zeti Aziz sebagai Gabenor BNM diwarnai dengan komitmen beliau untuk menggalakkan pembangunan ekonomi, kestabilan kewangan dan rangkuman kewangan di Malaysia.

Kepimpinan dan sumbangan beliau telah diiktiraf secara meluas di dalam dan di luar negara, memperoleh pujian dan anugerah. Terima kasih, Tan Sri Dr Zeti.-DagangNews.com

Dr Razli Ramli merupakan Pensyarah Kanan, Sekolah Perniagaan Antarabangsa Azman Hashim (AHIBS) Universiti Teknologi Malaysia dan juga Felo Adjung Institut Perbankan dan Kewangan Islam (IIiBF) di Universiti Islam Antarabangsa Malaysia

KLIK DI SINI UNTUK KOLEKSI ARTIKEL IKTISAD