Kerajaan rugi RM812.91 juta akibat pembatalan projek monorel Putrajaya pada 2004 - Ketua Audit Negara

KUALA LUMPUR 17 Feb - Kerajaan dianggarkan rugi RM812.91 juta daripada pembangunan ibu kota pentadbirannya Putrajaya dengan sebahagian besar iaitu RM799.34 juta, disebabkan projek monorel yang ditangguhkan pada 2004, menurut laporan terkini Ketua Audit Negara.

Daripada jumlah wang yang dibelanjakan untuk projek monorel itu, kira-kira RM797.18 juta digunakan untuk pembangunannya, manakala RM2.16 juta lagi untuk penyelenggaraan terowong bagi projek itu yang tidak pernah digunakan, kata Laporan Ketua Audit Negara 2021 Siri 2 yang dikeluarkan pada 16 Februari 2023.

Komponen lain termasuk tidak menggunakan depoh bas di Presint 14 (RM12.21 juta) dan variasi penggunaan infrastruktur Park and Ride di ibu kota pentadbiran persekutuan (RM1.36 juta).

Pada akhir 2021, penyiapan pembangunan Putrajaya mengikut komponen mempunyai kadar siap antara 31.6% dan 115.7%.

Rancangan untuk pembangunan Putrajaya sebagai modal pentadbiran kerajaan telah dicadangkan pada tahun 1992 semasa zaman Perdana Menteri Tun Dr Mahathir Mohamad, dengan anggaran kos RM20.09 bilion mengikut Rancangan Malaysia Ke-7. Beliau berundur pada 2003.

Pada 1997, perjanjian pindah milik tanah (LTA) telah dimeterai antara Pesuruhjaya Tanah Persekutuan, Syarikat Tanah dan Harta Sdn Bhd dan Putrajaya Holdings Sdn Bhd (PJH) untuk membangunkan Putrajaya.

Selain LTA, perjanjian konsesi ditandatangani antara PJH dan kerajaan merentasi tiga dokumen iaitu perjanjian infrastruktur tanah, perjanjian konsesi bangunan kerajaan dan perjanjian reka bentuk dan binaan kuarters kerajaan.

“Disebabkan perubahan dalam dasar kerajaan, pembangunan yang dirancang tidak dapat disiapkan sepenuhnya,” kata laporan itu.

“Terdapat kelemahan dalam aspek pelaksanaan sistem pengangkutan bersepadu, serta pembangunan kemudahan untuk perumahan, pendidikan dan penjagaan kesihatan,” katanya.

Ia menambah bahawa kerajaan tidak mengenal pasti dengan jelas badan yang bertanggungjawab untuk menyelia pembangunan projek mega itu, sama ada kementerian atau jabatan atau majlis tempatan.

“Tiada jawatankuasa khas dibentuk untuk menjalankan pengawasan pembangunan Putrajaya,” kata laporan itu.

Asas infra monorel dibina, tiada sebab jelas projek dihentikan

Mula-mula dicadangkan sebagai sistem transit aliran ringan (LRT) bawah tanah, mod pengangkutan telah ditukar kepada monorel pada tahun 1997.

Walau bagaimanapun, kekurangan dokumen menghalang audit daripada mengenal pasti justifikasi perubahan itu, serta sebab projek itu perlu ditunda, kata laporan itu.

Projek monorel itu meliputi dua laluan iaitu Laluan 1 (13.2km) dan Laluan 2 (6 km), serta stesen monorel di Terminal Sentral Putrajaya di Presint 7.

Lawatan tapak menunjukkan bahawa pembinaan telah dimulakan pada beberapa infrastruktur utama dengan struktur asas didirikan.

Ini termasuk terowong, stesen monorel di Terminal Putrajaya Sentral, jambatan kereta api dan sebahagian daripada landasan kereta api bertingkat.

Dalam perancangan struktur awal Putrajaya, monorel itu dibayangkan untuk menjadi tulang belakang sistem pengangkutan awam Putrajaya.

Memandangkan projek itu gagal dilaksanakan, ia memberi kesan kepada kebolehlaksanaan perkhidmatan bas bandar raya itu — yang kerajaan telah membelanjakan RM118.1 juta — serta penggunaan kemudahan berkaitan seperti kemudahan park-and-ride.

Dua tapak park-and-ride yang dibangunkan dengan harga RM58.54 juta juga tidak digunakan untuk tujuan asalnya, dengan sebahagian daripadanya ditukar menjadi tapak pasar malam.

Merangkumi monorel, perancangan bandar itu menggabungkan enam perancangan infrastruktur untuk mod pengangkutan awam, selain daripada perkhidmatan trem (yang tidak memulakan pembinaan), Express Rail Link (ERL), pengangkutan bas, pengangkutan air, dan laluan pejalan kaki dan basikal.

Empat projek terakhir telah disiapkan, walaupun ciri pengangkutan air kekal digunakan sebagai tarikan pelancong.

Kelemahan dalam sistem pengangkutan Putrajaya seterusnya membawa kepada kesesakan lalu lintas dan masalah tempat letak kereta, terutamanya pada waktu puncak, tambah laporan itu.

Secara keseluruhan, infrastruktur pengangkutan telah siap 66.7% seperti yang dirancang, dengan infrastruktur sokongan 33.3% siap.

Pengauditan ini melibatkan 10 agensi termasuk Kementerian Wilayah Persekutuan, Putrajaya Corp, Kementerian Pengangkutan Malaysia, PLANMalaysia, Jabatan Kerja Raya Putrajaya, Jabatan Tanah dan Galian, Bahagian Pengurusan Harta dan Putrajaya Holdings Sdn Bhd.

Menurut Jabatan Perangkaan Malaysia, pada tahun 2020, Putrajaya mempunyai 109,202 penduduk, iaitu 38.8% daripada sasaran 281,500 penduduk menjelang tahun tersebut di bawah Perancangan Struktur Putrajaya 2025.

Pada 2019, Putrajaya Corp dilaporkan berkata projek monorel, yang melibatkan bahagian bawah tanah sepanjang 8km, akan diteruskan.

Tahun lepas, Menteri Pengangkutan ketika itu Datuk Seri Wee Ka Siong berkata beliau membincangkan projek monorel Putrajaya, antara infrastruktur pengangkutan lain dengan bekas perdana menteri Tun Dr Mahathir, yang memberi input tentang bagaimana projek itu boleh dibangunkan. - DagangNews.com