6 PERKARA ASAS TENTANG KEWANGAN ISLAM YANG WAJIB ANDA TAHU

INDUSTRI kewangan Islam memerlukan tenaga kerja yang mempunyai asas dalam Syari’ah apabila bertugas dalam institusi kewangan tanahair.

Kecekapan asas Syari’ah ini penting kerana mereka adalah dae atau pengembang ilmu, tentang kewangan Islam kepada masyarakat keseluruhannya.

Berikut adalah 6 perkara asas yang perlu ditanam dalam sanubari setiap tenaga kerja institusi kewangan di Malaysia.

SYARI’AH

Yang pertama adalah dalam menerangkan maksud Syariah. Akar perkataan Syari’ah timbul daripada perkataan Arab, Shari’ah yang terhasil daripada kata kerja shara’a. Makna literal syara’ ialah membuka di atas jalan, dan untuk menyebutnya dengan lebih tepat, ia seperti membuka pintu di atas jalan. Kemudian, dari syara' muncul kata mashra'a yang memberi makna jalan ke tempat yang ada air.

Dari segi undang-undang syara'ah bermaksud membuat atau menetapkan undang-undang dan dari syara'ah ditetapkan perkataan Shari'ah. Syari’ah mengambil makna undang-undang yang berkaitan dengan semua aspek kehidupan manusia yang ditetapkan oleh Allah SWT untuk hamba-hambanya.

Undang-undang yang berkaitan dengan kehidupan manusia terbahagi kepada tiga perkara, yang pertama berkaitan dengan kepercayaan manakala yang kedua berkaitan dengan perbuatan dan yang terakhir adalah berkaitan dengan etika.

Berbangkit dari situ, bolehlah dibuat kesimpulan bahawa Syari’ah itu adalah undang-undang kehidupan Islam.

FIQH

Perkataan Fiqh bermaksud hukum-hukum yang mengatur perbuatan manusia. Ia ditakrifkan sebagai pemahaman kepada undang-undang yang berkaitan dengan perbuatan manusia yang diperoleh daripada bukti-bukti tertentu masing-masing dari Al-Quran, As-Sunnah, Ijma’ dan Qiyas.

Dalil-dalil khusus adalah ayat-ayat khusus Al-Qur’an dan Sunnah mengenai setiap aspek perbuatan manusia. Pada zaman moden, makna Syari’ah juga diterapkan untuk mempunyai makna yang setara dengan perkataan Fiqh.

Fiqh seperti dalam Syariah yang kedua-duanya disebut sebagai Undang-undang Islam dibahagikan lagi kepada beberapa kategori. Yang asas kena tahu ialah 4 kategori.

Kategori tersebut ialah Ibadat yang bermaksud ritual, Munakahat yang bermaksud perkahwinan atau undang-undang keluarga, Mu’amalat yang membawa maksud transaksi komersial dan akhirnya Jinayat yang bermaksud kesalahan, jenayah dan hukuman.

MU’AMALAT

Mu’amalat sebenarnya adalah jamak dari segi istilah dan kata tunggal baginya adalah muamalah. Mu’amalah berasal daripada kata kerja ‘amala yang bermaksud berinteraksi.

Oleh yang demikian, Mu’amalat dalam istilah jamak bermaksud interaksi atau transaksi. Urus niaga komersial dimuktamadkan melalui kontrak yang dibenarkan oleh Syari’ah sebagaimana yang dibuktikan oleh Al-Quran, As-Sunnah dan sumber-sumber lain dalam Undang-undang Islam.

Allah Ta’ala mengurniakan Islam kepada manusia sebagai rahmah yang bermaksud rahmat atau belas kasihan kepada manusia.

Rahmah dimanifestasikan dalam tiga aspek dan aspek tersebut meliputi pendidikan individu, penegakan keadilan dan terwujudnya kesejahteraan umum.

Kebajikan awam adalah maslahah dan menurut pakar fiqh maknanya adalah sinonim dengan “maqasid al-ahkam al-Shariyah” yang bermaksud objektif Syari’ah.

OBJEKTIF SYARI’AH (UNDANG-UNDANG ISLAM)

Keseluruhan tujuan objektif perundangan Islam adalah untuk perlindungan akidah, nyawa, akal, keturunan dan harta.

Objektif ini terbahagi kepada 3 peringkat situasi; peringkat pertama ialah daruriyyat yang bermaksud hidup dan mati (jika tidak dilaksana ia membawa kemudaratan yang maha besar); peringkat seterusnya ialah hajiyyat (kena ada untuk meneruskan kehidupan) yang membawa maksud menghilangkan kesusahan dan peringkat ketiga ialah tahsiniyyat (digalak untuk diadakan) yang bermaksud memperelokkan.

Sementara itu, ciri-ciri Syari’ah yang penting kena tahu ialah Rabbaniyyah yang bermaksud ketuhanan, ganjaran di dunia dan akhirat, ‘Alamiyyah dan ‘Umumiyyah yang bermaksud universal, Kekal dan Syumul yang bermaksud lengkap.

SUMBER SYARI’AH

Ulama fiqh yang juga dikenali sebagai fiqh telah membahagikan sumber syari’ah kepada sumber utama atau primer dan sumber sekunder.

Sumber utama terdiri daripada Al-Quran, Sunnah, Qiyas (potongan analogi) dan Ijma' (konsensus pendapat) manakala sumber sekunder terdiri daripada hukum-hukum yang diturunkan sebelum syariat Nabi Muhammad (s.a.w.), Fatwa para Sahabat, Istihsan (ekuiti dalam undang-undang Islam), Masalih al-Mursalah (pertimbangan kepentingan umum), 'Urf (adat), Istishab (anggapan kesinambungan) dan akhirnya Sadd al-Dhara'i' (menyekat cara).

Hakim ialah Allah Yang Maha Agung. Hukum-hukum yang telah ditetapkan oleh Allah adalah melalui Al-Quran dan Sunnah.

Al-Quran adalah seperti firman Allah yang diturunkan kepada Nabi Muhammad (s.a.w.) dalam bahasa Arab. Wahyu-wahyu itu disampaikan kepada Nabi Muhammad (s.a.w.) oleh hamba Allah iaitu melalui malaikat Jibrail.

LARANGAN DALAM MU’AMALAT

Transaksi komersial dan perdagangan dalam Islam mestilah mematuhi kehendak syari’ah. Secara umum ia bermaksud menjauhi larangan yang merupakan perkara-perkara haram serta meneliti bahawa setiap kontrak dan perjanjian mempunyai semua unsur hakikinya (rukun-rukun kontrak) dan setiap unsur hakiki memenuhi syarat-syarat sah yang diperlukan.

Terdapat banyak larangan tetapi 5 yang tertentu ini dianggap sebagai 'aqad atau kontrak sebagai tidak sah.

Mereka, antara lain, mengeluarkan dan menjual barangan yang tidak tulen; mengeluarkan dan menjual barangan yang tidak berguna dan oleh itu tiada nilai; kewujudan Riba yang merupakan faktor mengenakan faedah; Gharar yang bermaksud kesamaran atau ketidakpastian dan Maisir yang bermaksud perjudian atau apa sahaja yang melibatkan pertaruhan.

Riba dan Gharar adalah haram dan tidak sah. Riba adalah interest atau bunga dan Gharar adalah ketidakpastian.

Penulis mewajibkan keenam-enam perkara ini mestilah difahami oleh setiap tenaga kerja institusi kewangan, tidak kira sama ada institusi kewangan Islam atau konvensional. Ia adalah asas ilmu dalam ilmu kewangan secara umum di Malaysia kini.

Jika difahami sepenuhnya, maka, tidak akan ada lagi kecelaruan dalam memahami produk dan perkhidmatan kewangan Islam tanahair tercinta ini. - DagangNews.com

Dr Razli Ramli merupakan Pensyarah Kanan, Sekolah Perniagaan Antarabangsa Azman Hashim (AHIBS) Universiti Teknologi Malaysia dan juga Felo Adjung Institut Perbankan dan Kewangan Islam (IIiBF) di Universiti Islam Antarabangsa Malaysia

KLIK DI SINI UNTUK KOLEKSI ARTIKEL IKTISAD