SATU daripada sumber asli yang memacu pembangunan ekonomi negara ialah minyak.
Petroliam Nasional Berhad atau Petronas, sebagai penjaga sektor minyak dan gas negara memberikan dorongan utama kepada pertumbuhan ekonomi Malaysia.
Tetapi senario ini telah berkembang sekarang apabila pemain baharu, Petroleum Sarawak Berhad (Petros) telah menyuntik nafas baharu ke dalam sektor tenaga Malaysia.
Bagaimanakah persamaan baharu ini akan berfungsi? Dengan dua entiti minyak di negara ini, bukankah ia akan merumitkan keadaan?
Menjalin perpaduan dalam tenaga
Sebaliknya, penganalisis berkata Petronas dan Petros akan memacu peralihan mampan Malaysia.
“Perkongsian antara Petronas dan Petros mesti dilihat bukan sahaja sebagai peluang untuk kerjasama ekonomi tetapi sebagai tindak balas strategik kepada trend tenaga global dan aspirasi negara.
Perkongsian ini berpotensi menjadi pengaturan menang-menang jika dibina atas dasar saling menghormati, ketelusan dan matlamat bersama," kata Samirul Ariff Othman kepada DagangNews.
Pensyarah Adjung Universiti Teknologi Petronas itu berkata Petronas, dengan pengalaman globalnya selama berdekad-dekad, kepakaran teknikal dan rangkaian yang luas, menawarkan pandangan yang tiada tandingan tentang kecekapan operasi dan dinamik pasaran antarabangsa.
“Petros pula melambangkan aspirasi Sarawak untuk mendapatkan autonomi yang lebih besar, memastikan kepentingan tempatan diwakili dalam tadbir urus sumber.
"Bersama-sama, mereka boleh membentuk perkongsian dinamik yang menggabungkan cita-cita tempatan Sarawak dengan kepakaran global Petronas, mewujudkan sinergi yang menguntungkan kedua-dua pihak," kata Samirul.
Kuncinya adalah untuk mewujudkan rangka kerja yang mengimbangi usaha Sarawak mencapai autonomi dengan keperluan Malaysia untuk perpaduan nasional dan kestabilan ekonomi.
Menavigasi Peralihan Tenaga
Perkongsian ini juga berlaku dengan latar belakang peralihan global ke arah tenaga boleh diperbaharui, penyahkarbonan dan perjuangan menentang perubahan iklim.
Ekonomi utama secara agresif mengejar matlamat neutral karbon, melabur banyak dalam teknologi solar, angin, hidrogen dan bateri.
Inisiatif seperti penangkapan dan penyimpanan karbon (CCUS) telah muncul sebagai strategi peralihan kritikal, membolehkan operasi bahan api fosil sedia ada menyesuaikan diri sambil mengurangkan pelepasan.
Cukai karbon dan rangka kerja kawal selia terus memacu syarikat tenaga untuk berinovasi dan mempelbagaikan, menjauhkan diri daripada pergantungan pada pasaran minyak dan gas tradisional.
"Dalam konteks ini, Petronas dan Petros mesti menggerakkan strategi mereka. Petronas, yang sudah menjadi perintis dalam CCUS dan usaha niaga tenaga boleh diperbaharui, boleh mentor Petros dalam bidang ini, membolehkan Sarawak beralih dengan lancar kepada pengeluaran tenaga mampan.
Dengan memanfaatkan rizab gas asli Sarawak yang banyak, perkongsian itu boleh menyokong peralihan tenaga Malaysia sambil menangani trend kemampanan global," kata Samirul.
Pada masa yang sama, tumpuan Petros terhadap autonomi Sarawak memastikan masyarakat tempatan mendapat manfaat secara langsung, memupuk keterangkuman dalam landskap tenaga.
Bagaimana Perkongsian Ini Menguntungkan Malaysia
Kerjasama yang mantap antara Petronas dan Petros mengukuhkan kedudukan Malaysia dalam pasaran tenaga global dengan mempamerkan pendekatan bersepadu untuk mengurus sumber.
Ia menyokong aspirasi Sarawak untuk menjadi hab tenaga mampan, menarik pelaburan asing dan mewujudkan pekerjaan, sambil memastikan kerajaan persekutuan terus mendapat manfaat daripada pengaturan perkongsian hasil.
Inisiatif seperti penggunaan gas asli yang diperluas dan projek tenaga boleh diperbaharui bukan sahaja mempelbagaikan portfolio tenaga Malaysia tetapi juga menjamin kebebasan tenaga, memupuk pertumbuhan industri dan daya tahan ekonomi jangka panjang.
Menarik pelaburan
Selain itu, perkongsian Petronas-Petros menghantar isyarat kuat kepada pasaran antarabangsa bahawa Malaysia, melalui penjajaran matlamat tenaga persekutuan dan negeri, menampilkan dirinya sebagai destinasi yang stabil dan menarik bagi pelabur yang mencari peluang dalam kedua-dua sektor tenaga tradisional dan boleh diperbaharui.
Penjajaran antara Petronas dan Petros juga menunjukkan bagaimana perpaduan nasional dapat dikekalkan sambil menghormati autonomi wilayah.
Mengelakkan Konflik
Untuk memastikan kejayaan perkongsian Petronas-Petros, komunikasi yang jelas dan rangka kerja tadbir urus yang jelas adalah penting.
Kedua-dua pihak mesti bersetuju mengenai mekanisme untuk membuat keputusan, perkongsian hasil dan penyelesaian konflik.
Ketelusan dalam cara pendapatan diperuntukkan dan cara keputusan strategik dibuat boleh mengurangkan ketidakpercayaan.
Perundingan tetap antara Petronas, Petros, dan kerajaan Sarawak boleh membantu menyelaraskan keutamaan dan memastikan semua kebimbangan pihak berkepentingan ditangani.
“Adalah penting bagi kedua-dua Petronas dan Petros untuk tidak bertelagah mengenai siapa yang mendapat hak huluan.
"Sekiranya kedua-dua pihak bergaduh di peringkat huluan, ia akan menjejaskan sehingga ke peringkat hiliran menyebabkan masalah lanjut dalam kalangan pelanggan," kata penganalisis minyak dan gas BIMB Securities Azim Faris Abdul Rahim kepada Dagangnews.
Beliau menambah masih terdapat banyak isu bertindih yang masih menghalang kemajuan seperti sempadan masing-masing dari pinggir pantai ke luar pesisir tetapi lama kelamaan semua isu ini akan dapat diatasi.
Kejelasan peraturan juga penting
Memperkenalkan dasar yang konsisten, boleh diramal dan mesra pelabur boleh membantu kedua-dua Petronas dan Petros menavigasi kerumitan sektor tenaga tanpa menjejaskan matlamat mereka.
"Menubuhkan jawatankuasa bersama atau pasukan petugas dengan wakil daripada kedua-dua entiti boleh memudahkan dialog berterusan, memantau kemajuan projek, dan menangani potensi perselisihan sebelum ia meningkat," kata Samirul yang juga penganalisis hubungan antarabangsa dan perunding kanan di Global Asia Consulting.
Legasi dan Relevansi Seven Sisters
Landskap tenaga juga telah berubah secara mendadak sejak era "Seven Sisters" yang asal – Exxon, Mobil, Texaco, Gulf Oil, Chevron, Shell dan BP.
Setelah menjadi pemain dominan dalam pasaran minyak global, kuasa mereka telah dikalahkan oleh syarikat minyak nasional (NOC) seperti Saudi Aramco, Sinopec, dan Gazprom, yang sering dirujuk sebagai "The New Seven Sisters."
NOC ini kini mengawal sebahagian besar rizab minyak dan gas dunia, menekankan peralihan penguasaan tenaga daripada syarikat multinasional kepada perusahaan milik kerajaan.
Konteks sejarah ini menonjolkan kepentingan entiti milik kerajaan seperti Petronas dan Petros dalam pengurusan sumber.
Mereka berkhidmat sebagai pengurus kekayaan negara, memastikan pendapatan memberi manfaat kepada orang ramai.
Walau bagaimanapun, apabila bahan api fosil menghadapi penurunan permintaan global, perusahaan ini mesti menyesuaikan diri atau menghadapi risiko usang.
Saudi Aramco, sebagai contoh, telah mempelbagaikan kepada petrokimia dan menjalani penswastaan separa melalui IPO atau tawaran awam permulaannya manakala TotalEnergies telah secara agresif menjenamakan semula untuk menekankan kemampanan.
Sebaliknya, Gazprom dan Sinopec menghadapi cabaran daripada tekanan geopolitik kepada dasar peralihan tenaga.
Laluan Ke Hadapan untuk Petronas dan Petros
Dengan belajar daripada trend global ini, Petronas dan Petros boleh membangunkan strategi berfikiran ke hadapan yang menyepadukan kemampanan ke dalam misi teras mereka.
"Menyedari saling kebergantungan mereka, kedua-dua entiti mesti melihat satu sama lain sebagai rakan kongsi pelengkap dan bukannya pesaing, memberi tumpuan kepada bagaimana kerjasama mereka dapat memacu pertumbuhan saksama untuk Sarawak sambil mengukuhkan ekosistem tenaga Malaysia," kata Samirul.
Bersama-sama, Petronas dan Petros boleh mencipta model kerjasama terdesentralisasi yang memacu perpaduan, daya tahan dan kemakmuran bersama dalam era peralihan tenaga.
Perkongsian ini berpotensi untuk mengubah Malaysia menjadi peneraju dalam pasaran tenaga global, merapatkan jurang antara pengurusan sumber tradisional dan tuntutan dunia penyahkarbonan. - DagangNews.com