KALI TERAKHIR saya bertemu Allahyarham Tan Sri Khalid Ibrahim ketika saya memanjat bukit di Damansara Heights ke rumahnya yang sarat dengan rekaan seni bina Melayu.
Khalid pernah berjumpa doktornya dan saya lihat beliau bukan lagi lelaki tegap yang saya tonton di televisyen semasa dia menjadi Menteri Besar Selangor. Beliau tidak kelihatan sihat dan telah susut berat badan.
Saya memberinya buku Planter Upriver, koleksi 60 cerita berdasarkan pengalaman saya di ladang selama bertahun-tahun, dan mencadangkan agar beliau menulis juga buku bagi merakamkan zamannya dalam industri perladangan.
Saya pertama kali bertemu Khalid ketika kami ke masjid untuk solat Jumaat ketika beliau masih muda di Permodalan Nasional Bhd (PNB) yang baru ditubuhkan.
Beliau terpaksa membentuk satu pasukan untuk mendapatkan sistem yang berfungsi menarik pelabur untuk membeli saham dalam syarikat yang menarik, terutamanya yang dimiliki asing. Ia adalah seruan yang kebanyakan orang Melayu telah mendengar daripada ahli politik di samping laungan Merdeka!
Perladangan digunakan sebagai contoh. Syarikat-syarikat mesti dibawa pulang. Ia merupakan idea yang disusuli oleh Perdana Menteri Tun Dr Mahathir Mohamad dan PNB yang ketika itu dipengerusikan oleh Tun Dr Ismail Mohamed Ali yang telah bersara daripada Bank Negara Malaysia.
Khalid mendapati sukar pada mulanya, menjadi ahli akademik dan kini dalam kerja korporat. Tetapi dia mempunyai kepercayaan dalam membuat perubahan dan menetapkan matlamatnya dari awal.
Harus melaporkan kepada Tun Ismail – dan kadangkala kepada Tun Mahathir sendiri – dia perlu memikirkan semua soalan yang boleh ditanya oleh setiap daripada mereka dan dia perlu mendapatkan jawapan yang betul. Kadang-kadang dia juga menulis surat untuk mereka tandatangani - satu jika mereka bersetuju dan tindakan alternatif jika mereka tidak.
Kebanyakan pendekatannya dibentuk sejak zaman awalnya di sekolah. Dibesarkan sebagai budak kampung di Kuala Selangor, dia cuba mencari wang dengan memberi tuisyen dalam bidang matematik dan dengan menjemur kopra di plot keluarganya.
Bencana pertamanya berlaku apabila tanur terbakar bersama-sama dengan kandungan di pondok kopranya. Tetapi dia masih perlu membayar pekerjanya, Dia terpaksa menggunakan semua wang tuisyennya.
'Serangan Subuh'
Dia belajar awal bagaimana untuk bersedia dan menggunakan setiap halangan sebagai langkah untuk berjaya. Untuk Tingkatan Enam, dia belajar sendiri, selalunya dengan membaca sekali sahaja dan melatih dirinya untuk mengingati butiran. Dia melanjutkan pelajaran ke universiti untuk belajar ekonomi dan kemudiannya mendapat MBA di Queensland.
Pencapaian terbesar dalam kerjayanya di PNB ialah `Serangan Subuh' atau `Dawn Raid' ke atas Guthrie Corp pada tahun 1981. Kisah itu boleh mengisi sebuah buku. Pengajiannya dalam MBA telah membantu kerana topiknya adalah mengenai penggabungan dan pengambilalihan. Khalid dan pasukannya bergerak pantas untuk membeli saham Guthrie di London supaya dalam masa beberapa jam, PNB akan dapat meningkatkan skala dan menguasai majoriti Guthrie.
Saya telah melihat perkembangan Khalid walaupun selepas dia meninggalkan PNB untuk menerajui Kumpulan Guthrie. Sebagai peneraju, beliau menyukai cara pengurusan yang langsung, merasakan suasana perniagaan dan pantas mengambil tindakan.
Dia memotong semua yang bukan teras kepada ladang. Dia dan pasukannya melawat estet, bertemu dengan eksekutif dan kakitangan, dan memantau kerja mereka di lapangan. Dia akan memberi ganjaran kepada pengurus yang cekap dan memecat mereka yang tidak cekap.
Dia mempunyai rancangan untuk mengatasi kesukaran. Mungkin cabaran paling sukar ialah apabila dia ingin memperoleh untuk Guthrie sekumpulan tanah ladang kelapa sawit - kebanyakannya ditanam - kira-kira 250,000 hektar di Indonesia.
Ia adalah selepas krisis kewangan 1987 apabila pinjaman besar menyebabkan pemilik kehilangan ladang mereka apabila dilelong. Dia terpaksa mencari jalan untuk bertemu dengan orang teratas yang memutuskan lelongan dan yang tidak membenarkannya membida pada mulanya.
Bagi mengatasi cabaran itu, dia telah memutuskan untuk berada di pejabat awal sebelum tawaran dibuka. Dia melihat bahawa jika ini dilakukan tepat pada masanya, dia dapat mengenepikan pembida yang masih cuba mengatasi kesesakan lalu lintas.
Cabaran
Khalid mempunyai pengkritiknya. Kemudian saya mendengar bahawa dia tidak mendapat kawasan terbaik untuk Ladang Minamas di Indonesia.
Tetapi saya mempunyai peluang untuk melihat sendiri. Sebuah bank telah meminta saya menyemak pinjaman dan melihat bagaimana wang itu dibelanjakan untuk ladang. Banyak ladang mempunyai saiz yang lebih kecil daripada ladang di Malaysia.
Beberapa tempat tersebut adalah terpencil. Saya melihat pasukan itu dibentuk – diketuai oleh rakyat Malaysia di pejabat wilayah – tetapi pengurus dan pasukan mereka di estet semuanya adalah warga Indonesia.
Saya perhatikan bahawa mereka terpaksa melakukan semua perkara sendiri tanpa kontraktor berpengalaman memandangkan ladang kelapa sawit masih baru dalam kalangan sektor swasta di negara ini. Tetapi kualiti ladang, rupa bumi dan tanah kelihatan baik, dan saya kagum dengan pencapaian Khalid dalam memasukkan mereka ke dalam operasi Guthrie.
Beliau melawat ladang-ladang itu, termasuk yang jauh di pendalaman. Beliau benci menyanyi tetapi terpaksa menghafal satu lagu, Widuri, yang akan dinyanyikan atas permintaan pada malam-malam di setiap ladang di mana ucapan, makan malam dan nyanyian adalah sebahagian daripada acara malam apabila anda bertemu pasukan tempatan anda.
Perkara seterusnya yang saya dengar ialah beliau akan meninggalkan Guthrie. Khalid akan menyertai politik dan bertanding untuk pilihan raya. Saya fikir ini adalah tindakan gila kerana dia seorang guru yang baik.
Saya dapat mendengarnya beberapa pagi memberi ceramah di radio tentang ekonomi. Dia mempunyai idea yang jelas yang mudah diikuti. Tetapi lelaki yang bercakap lurus sepertinya bukanlah diplomat atau ahli politik, dan sudah pasti, dia gagal dalam pilihan raya.
Tetapi dia berdiri semula kemudian - di bawah parti lain - dan yang mengejutkan saya, dia menang. Beliau menjadi Menteri Besar Selangor.
Selalunya dia menjadi tajuk utama, membuat perubahan, mencipta kontroversi, memberi air percuma kepada penduduk negeri itu, mengurangkan pembaziran dan menjimatkan wang. Dia menarik pelaburan sehinggakan kekayaan negeri bertambah baik.
Selepas beliau kehilangan jawatan Menteri Besar semasa penggal kedua, kita tidak banyak mendengar tentang beliau. Saya akan melihatnya di masjid di Bukit Damansara dari semasa ke semasa tetapi kami tidak rapat. Saya hanya mengaguminya dari jauh.
Apabila saya pergi berjumpa Khalid baru-baru ini, saya mencadangkan agar beliau menulis buku pengalamannya. Saya boleh memberi beberapa idea, beliau boleh melantik seorang penulis, supaya orang ramai boleh lebih sedar apa yang beliau telah lakukan terutamanya dalam industri perladangan.
Dengan peranan yang dimainkannya dalam membawa pulang Guthrie, dan pemerolehan Minamas, dia telah melakukan urus niagan yang tiada siapa dapat menyainginya. Kedua-dua entiti itu telah bergabung dengan Sime Darby Plantations untuk menjadi salah satu syarikat perladangan terbesar di dunia.
Kini nama Guthrie tiada lagi. Begitu juga rancangan untuk buku itu kerana beliau telah menghembuskan nafas terakhir pada 31 Julai. Tetapi ia masih berbaloi untuk mengenang pencapaiannya.
Mungkin suatu hari nanti, peranan Khalid dalam pertumbuhan industri akan diiktiraf sepenuhnya. – DagangNews.com