PADA 22 Oktober 2024, melalui soalan tambahan di Parlimen, Ahli Parlimen Pasir Gudang Hassan Abdul Karim mencadangkan agar hanya golongan profesional dilantik ke jawatan GLC, tidak termasuk mereka yang mempunyai latar belakang politik. Sebagai jawapan, Perdana Menteri Anwar Ibrahim menegaskan pendirian kerajaan bahawa ahli politik boleh dilantik ke jawatan tersebut melalui proses berasaskan merit.
Pusat Memerangi Rasuah dan Kronisme (C4 Center) sangat tidak bersetuju dengan kedudukan ini dan menyeru agar pelantikan ahli politik dihentikan kepada syarikat berkaitan kerajaan (GLC) dan syarikat pelaburan berkaitan kerajaan (GLIC).
Justifikasi yang dibuat oleh Perdana Menteri ialah semua pelantikan ke jawatan penting dalam GLC melalui proses tapisan yang ketat, sambil menambah bahawa semakan itu melibatkan Lembaga Hasil Dalam Negeri (LHDN), Bank Negara Malaysia, Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia (SPRM), dan Polis Diraja Malaysia.
Walau bagaimanapun, semakan sedemikian tidak menangani isu utama pelantikan politik; iaitu isu pengaruh politik dan naungan. Pelantikan politik ke GLC telah lama dikritik sebagai cara untuk menghargai kesetiaan politik dan mengekalkan kesetiaan.
Walaupun proses tapisan memastikan bahawa seseorang lantikan politik layak untuk kedudukan, persoalan pengaruh politik kekal. Jika seperti yang dikatakan Anwar, tiada diskriminasi antara ahli politik dan bukan ahli politik, mengapa kerajaan kelihatan begitu terdesak untuk mempertahankan jawatan ahli politik dalam GLC? Melalui sistem berasaskan merit, adakah sebegitu sukar untuk mencari individu lain yang layak untuk jawatan tersebut?
Menurut Anwar, pelantikan politik tidak dibuat kepada institusi kewangan dan agensi lain yang berkaitan dengan kewangan. Jika proses tapisan di atas sudah memadai, mengapa ahli politik tidak dibenarkan dilantik ke institusi ini? Aspek ini sahaja jelas mengakui risiko wujud penyalahgunaan kuasa apabila melantik ahli politik ke jawatan korporat yang penting.
Pelantikan Nooryana Najwa Najib ke lembaga pengarah Perbadanan Pembangunan Perdagangan Luar Malaysia (Matrade) baru-baru ini mempersoalkan kesahihan proses tapisan yang sepatutnya. Nooryana mempunyai kaitan politik bukan sahaja sebagai anak kepada bekas Perdana Menteri Najib Razak yang disabitkan kesalahan, tetapi juga melalui kedudukannya sebagai ahli jawatankuasa eksekutif Puteri UMNO.
Sebagai agensi penggalakan perdagangan nasional di bawah Kementerian Pelaburan, Perdagangan dan Industri (MITI), jawatannya yang dilantik dalam Matrade memikul tanggungjawab yang amat besar. Tanpa membuat penilaian terhadap watak dan kemahiran Nooryana, adakah dia akan dapat mendapatkan pelantikan ini jika bukan kerana keluarga sebagai bekas perdana menteri?
Jika tidak berkorelasi secara langsung, sejauh manakah relevannya hubungan partinya yang membolehkannya dipertimbangkan untuk peranan ini? Adakah mana-mana pemain lain yang berumur 36 tahun daripada kelayakan, pengalaman dan kemahiran Nooryana — tetapi tanpa hubungan politiknya — dapat memperoleh pelantikan ini?
Soalan-soalan ini sudah menimbulkan keraguan terhadap sistem pelantikan berasaskan merit yang maksum ini yang kononnya melangkaui pengaruh hubungan politik.
Adalah penting untuk ambil perhatian bahawa Nooryana telah disaman sebanyak RM10.3 juta dalam cukai belum dibayar oleh LHDN pada 2020 — saman itu akhirnya ditarik balik oleh LHDN pada 2022.
Anwar juga menyebut tentang ujian perwatakan dan individu yang dipilih akan mempunyai “rekod bersih ” — adakah sejarah Nooryana dihadapkan ke saman oleh faktor LHDN menjadi ujian pemeriksaan? Adakah bahan saman awal terhadapnya masih mengambil kira sama ada dia dianggap sebagai pengarah? Adakah penting saman itu ditarik balik oleh LHDN sendiri? Nooryana bukanlah satu-satunya orang yang dilantik di mana merungkai persoalan-persoalan ini akan terbukti sebagai satu tugas yang ramai rasa lebih baik tidak diungkit.
Tugas sebenar Wakil Rakyat bukan jaga syarikat besar
Walaupun persoalan naungan politik diketepikan, peranan utama seorang wakil rakyat adalah untuk membuat undang-undang. Oleh itu, konflik yang wujud timbul apabila seseorang individu yang dipilih untuk mewakili kepentingan sesuatu kawasan — atau lebih luas lagi, kepentingan rakyat Malaysia — juga ditugaskan untuk mewakili kepentingan sebuah syarikat besar.
Dengan insentif kewangan dan material jelas memihak kepada kemajuan kepentingan peribadi, terdapat banyak risiko yang terlibat dalam mengandaikan bahawa semua lantikan politik, yang pada masa yang sama mengekalkan peranan mereka sebagai wakil rakyat, akan sentiasa boleh membuat keputusan yang mengutamakan pengundi mereka.
Selain itu, adalah penting untuk ambil perhatian bahawa walaupun persepsi konflik kepentingan memudaratkan tadbir urus yang baik — ini relevan dalam keadaan di mana lantikan politik tidak secara aktif memegang jawatan awam, tetapi mempunyai hubungan politik dan kesetiaan yang jelas yang tidak boleh diketepikan secara munasabah daripada mereka. peranan sebagai pemimpin dalam GLC.
Piawaian akauntabiliti kepada orang ramai untuk GLC semestinya lebih tinggi kerana mereka adalah penerima langsung dana awam dan mereka sendiri merupakan perusahaan perniagaan yang ditubuhkan untuk membawa manfaat kepada orang ramai. Oleh itu, adalah munasabah dan perlu untuk mempersoalkan pembuatan keputusan seseorang lantikan yang telah bertindak demi kepentingan parti politik atau gabungan sepanjang kerjaya mereka.
Di atas semua itu, amalan pelantikan politik — dan pembelaan kerajaan terhadap perkara ini — mewujudkan jangkaan untuk diberikan pelantikan bagi setiap individu yang menceburi bidang politik. Oleh itu, walaupun sebelum pelantikan, individu akan diberi insentif untuk membuat keputusan politik dengan harapan mereka dilihat sesuai.
calon untuk jawatan GLC dan faedah lumayan mereka. Oleh itu, amalan ini menjejaskan keseluruhan proses demokrasi kita dari dalam.
Persepsi
Kedudukan Kerajaan Madani yang membimbangkan, kerajaan nampaknya berhasrat untuk meneruskan amalan pelantikan politik. Tidak lama selepas kemenangan pilihan rayanya pada 2022, Anwar menamatkan semua
pengerusi dan ahli lembaga pengarah GLC, badan berkanun dan dana pelaburan kerajaan yang dilantik secara politik berkuat kuasa serta-merta. Ramai yang menyifatkan langkah itu sebagai langkah baharu yang berani ke arah menghapuskan naungan politik di Malaysia.
Persepsi ini adalah jangka pendek. Beberapa hari selepas pengumuman itu, Anwar menjelaskan beliau tidak sama sekali menentang idea pelantikan politik, dan penamatan itu dilaksanakan untuk membolehkan penilaian prestasi dan memastikan pelantikan dibuat mengikut garis panduan kerajaan.
Walau bagaimanapun, daripada 442 jabatan, agensi dan GLC kerajaan yang disenaraikan dalam Perintah Menteri-menteri Kerajaan Persekutuan 2023, sekurang-kurangnya 61 jawatan dalam dewan telah diambil oleh ahli politik daripada gabungan pemerintah Anwar — 19 Ahli Parlimen dan 42 ahli politik lain.
Pelan Pencegahan Rasuah Nasional 2019-2023 juga telah menyatakan strategi yang jelas untuk mengawal selia amalan pelantikan politik. Amat mengecewakan masyarakat sivil, sasaran ini tidak wujud sama sekali daripada Strategi Anti Rasuah Kebangsaan 2024-2028 yang dilancarkan baru-baru ini.
Jumlah pelantikan politik semasa adalah membimbangkan, dan kenyataan yang dibuat oleh Anwar hanya menggambarkan peningkatan dalam pelantikan, dengan kemudaratannya terselindung di bawah lapisan "meritokrasi".
Menyedari bahawa risiko yang berkaitan dengan pelantikan politik jauh melebihi sebarang kesan positif yang boleh mereka bawa, C4 Center menyeru pemberhentian serta-merta dan penamatan semua lantikan politik di bawah
pentadbiran Madani.
Sudah tiba masanya kita melepaskan diri daripada corak penyalahgunaan yang tidak berkesudahan ini dalam sistem GLC dan melakar jalan ke arah politik yang lebih bersih dan saksama. - DagangNews.com