Bolehkah JS-SEZ mencapai jangkaan?

Pada 7 Jan 2025, pemimpin Malaysia dan Singapura menandatangani perjanjian untuk Zon Ekonomi Khas Johor-Singapura (JS-SEZ) – menandakan lembaran baharu dalam mengukuhkan hubungan dua hala yang telah terjalin lama antara kedua-dua negara.

Perjanjian itu mengikuti memorandum persefahaman kerjasama yang ditandatangani pada 2024.

Ia menunjukkan komitmen kedua-dua negara untuk berkembang maju melalui hubungan ekonomi yang teguh, kerjasama strategik dan meramalkan cadangan nilai perniagaan baharu serta peluang pelaburan.

Kedua-dua pihak akan memanfaatkan kekuatan, sinergi dan sumber yang saling melengkapi untuk mencapai hasil menang-menang melalui prosedur kawal selia yang lebih diperkemas dan insentif cukai pelaburan yang disesuaikan.

Walaupun jurang pembangunan antara Johor dan Singapura boleh menimbulkan risiko, terdapat kelebihan daya saing yang masing-masing boleh tawarkan untuk bekerjasama rapat dan "ikhlas" untuk faedah bersama.

Johor mempunyai tanah yang banyak, utiliti yang kompetitif, infrastruktur ketersambungan dan sumber tenaga manusia manakala Singapura mempunyai kelebihan dalam teknologi, pembuatan pintar, logistik, pendigitalan dan perkhidmatan kewangan antarabangsa.

Berbanding dengan Wilayah Pembangunan Iskandar (IDR) kira-kira 20 tahun lalu, kita mempunyai sebab untuk mempercayai bahawa JS-SEZ mempunyai peluang yang lebih baik untuk berjaya.

• Perjanjian kerjasama itu menggariskan komitmen kedua-dua negara untuk sama-sama membangunkannya tidak seperti WPI yang didorong oleh kerajaan persekutuan dan Johor,
   
• Risiko geopolitik yang berterusan mengancam rantaian bekalan, memerlukan penghinaan dan peralihan rantaian bekalan, menjadikan SEZ sebagai pilihan destinasi pelaburan yang berdaya maju,
   
• Peningkatan kos buruh dan utiliti di Singapura memaksa perniagaan untuk berpindah dan
   
• Rangkaian infrastruktur, pengangkutan dan logistik yang lebih maju (Sistem Transit Rapid Johor Baru-Singapura, rel landasan berkembar elektrik Gemas-Johor Baru, Pelabuhan Johor dan Pelabuhan Tanjung Pelepas).

Malaysia dan Singapura mempunyai perkongsian ekonomi yang telah lama terjalin, mengekalkan hubungan diplomatik yang kukuh. Penandatanganan perjanjian itu bertepatan dengan ulang tahun ke-60 hubungan diplomatik yang menandakan permulaan kejayaan baharu dalam meningkatkan hubungan ekonomi kedua-dua negara.

Penubuhan JS-SEZ juga menawarkan Asean peluang untuk melabur dalam zon ekonomi khas, meletakkannya sebagai lokasi pelaburan utama di rantau ini.

Perdagangan dan pelaburan dua hala antara Malaysia dan Singapura telah berkembang selama beberapa dekad.

Singapura secara konsisten disenaraikan sebagai salah satu rakan dagangan utama Malaysia dan sumber utama pelaburan langsung asing (FDI). Negara kota itu adalah rakan dagangan kedua terbesar Malaysia dalam tempoh 11 bulan pertama 2024 dan juga pelabur asing kedua terbesar yang diluluskan dalam pelbagai sektor ekonomi dalam tiga suku pertama 2024.

Disokong oleh lokasi strategiknya di rantau ini, rejim kawal selia dan ekosistem perniagaan, termasuk insentif cukai yang menggalakkan, rangkaian pengangkutan yang mantap dan tenaga kerja yang boleh dilatih, JS-SEZ boleh menandingi taman perindustrian terbaik dunia.

Kita percaya SEZ akan mengembangkan pertumbuhan ekonomi dan penciptaan pekerjaan.

Akhirnya, perusahaan kecil dan sederhana tempatan perlu meningkatkan keupayaan mereka untuk bekerjasama dengan bekerjasama dengan rakan kongsi perniagaan asing untuk mendapatkan peluang perniagaan di SEZ.

Aliran dan kerjasama pelaburan rentas sempadan merangkumi pertumbuhan tinggi yang pelbagai dan sektor tinggi termasuk semikonduktor, ekonomi digital, ekonomi hijau, logistik, kewangan dan perkhidmatan perniagaan.

Integrasi domestik

SEZ mesti menumpukan pada menggalakkan integrasi domestik dan penambahan nilai bagi memastikan manfaat diagihkan merentasi lokasi dan sektor yang berbeza, sambil memupuk hubungan industri antara pemain asing dan perusahaan kecil dan sederhana (PKS) tempatan.

Cadangan pengasingan model keperluan pembiayaan untuk kedua-dua negara, di mana Malaysia akan menguruskan pembiayaan infrastruktur di tapak dan luar tapak dianggap sesuai dan mampan memandangkan SEZ terletak di Johor.

Kita mesti mempunyai tadbir urus yang baik terhadap dana yang dicadangkan kerana ia melibatkan wang pembayar cukai.

Pembiayaan infrastruktur SEZ oleh Malaysia boleh mengurangkan kesesakan dan kekangan infrastruktur di dalam dan di luar tapak.

Penglibatan langsung kerajaan juga membolehkannya mengumpul dana konsesi jangka panjang untuk mengekalkan pembangunan zon itu.

Walau bagaimanapun, masalahnya ialah ini boleh meningkatkan beban hutangnya memandangkan kunci kira-kira fiskalnya yang ketat semasa.

Satu lagi aspek yang perlu dipertimbangkan ialah pengurusan SEZ

Pengurusan awam akan membolehkan penyelarasan yang lebih erat dan pemudahcaraan dasar dalam sejajar dengan matlamat Kerajaan Persekutuan.

Sehubungan itu, tumpuan adalah untuk memastikan penyelarasan dan kerjasama strategik yang berkesan antara kerajaan persekutuan, negeri dan pihak berkuasa tempatan.

Sebaliknya, pengurusan swasta SEZ boleh menjadi lebih dinamik, memanfaatkan kepakarannya, termasuk menggerakkan pembiayaan sendiri untuk beroperasi dalam zon tersebut.

JS-SEZ telah menetapkan sasaran 50 projek dalam tempoh lima tahun pertama dan kumulatif 100 projek dalam tempoh 10 tahun pertama, bertujuan untuk mewujudkan 20,000 pekerjaan mahir.

Dalam membuat keputusan projek, kedua-dua negara perlu mempertimbangkan faedah bersama dari segi penjimatan kos dan daya saing.

Kedua-dua negara perlu mengutamakan projek berdasarkan kepentingan strategik dan pencapaian mereka. 

Mencipta pelan yang jelas boleh membantu memastikan JS-SEZ berada di landasan yang betul. Kami menantikan penggubalan pelan tindakan JS-SEZ untuk berfungsi sebagai pemangkin untuk bekerjasama antara sektor awam dan swasta.

Pusat Pemudahcara Invest Malaysia Johor yang merupakan pusat memudahkan pelaburan mesti menawarkan kedua-dua pelabur domestik dan asing perjalanan yang lancar daripada minat awal kepada realisasi operasi, memanfaatkan platform digital. Masa adalah penting.

Pelan tindakan JS-SEZ hendaklah merangkumi aspek berikut:

• Kejelasan dan ketekalan dasar: Persekitaran kawal selia yang telus dan boleh diramal adalah penting untuk keyakinan pelabur. Pemilikan yang jelas dan akauntabiliti pengurusan akan memastikan penyelesaian cepat cabaran operasi.
  
   
• Keperluan pembiayaan infrastruktur: Penilaian menyeluruh tentang keperluan pembiayaan untuk pembangunan infrastruktur di dalam SEZ dan di kawasan sekitar adalah penting.

Penilaian harus meliputi keperluan pelabur berpotensi dan industri sokongan, sejajar dengan sektor keutamaan.

Sebagai contoh, menaik taraf infrastruktur jalan sedia ada dan mengembangkan kapasiti untuk menampung peningkatan aliran trafik seperti lebuh raya Pasir Gudang.

Pertumbuhan inklusif dan penyertaan PKS:

Manfaat SEZ harus diperluaskan kepada pelbagai sektor dan lokasi. Memupuk hubungan antara syarikat SEZ dan PKS tempatan akan mewujudkan peluang bagi perniagaan tempatan untuk mengambil bahagian dalam rantaian nilai.

Kerajaan mesti memastikan industri domestik akan mendapat manfaat daripada FDI di SEZ melalui pemindahan teknologi, perkongsian kepakaran, dan penciptaan pekerjaan untuk rakyat.

Menyediakan PKS dengan akses kepada infrastruktur, kewangan, teknologi dan pasaran akan menjadi penting untuk pembangunan pembinaan kapasiti mereka untuk disepadukan ke dalam rantaian nilai domestik dan serantau.

Pembangunan modal insan:

Melabur dalam pembangunan tenaga manusia, latihan, dan pembinaan kapasiti adalah penting untuk memenuhi permintaan sumber manusia bagi sektor keutamaan SEZ.

Kerjasama antara institusi pendidikan di kedua-dua negara boleh meningkatkan lagi kumpulan bakat.

Kesimpulannya, cabaran terbesar ialah proses mengubah perjanjian menjadi tindakan dan penyerahan. Kedua-dua negara mesti komited kepada kerjasama strategik untuk mendapatkan hasil menang-menang dan sinergi yang saling melengkapi.

Fasa kritikal SEZ memerlukan perancangan yang berkesan, pemantauan, penyelarasan serta komunikasi yang dipertingkatkan Malaysia dan Singapura kerana ia menjejaskan prestasi, pencapaian zon dan kepercayaan kedua-dua negara. - DagangNews.com